Indelen in partijen

Versie mei 2024

Om een zo doelmatig mogelijke verwerking te realiseren is het van belang dat, als relevant, een partij-indeling wordt gemaakt. Een project dient u zodanig in partijen in te delen dat elke partij (binnen bepaalde marges) redelijk homogeen is zowel voor wat betreft grondsoort als verontreinigingen, rekening houdend met de verwerkingsmogelijkheden. De wijze van indelen kan in sterke mate de kosten van verwerken beïnvloeden. Hoe beter de indeling, hoe goedkoper de verwerking. Als handleiding is het volgende opgesteld hetgeen ook fungeert als aanvulling op de toelichting formulier aanvraag verklaring verontreinigde grond.

Voor de indeling geldt dat deze niet alleen theoretisch, maar ook praktisch uitvoerbaar moet zijn. Voorwaarden tijdens de sanering hiervoor zijn veelal:

• milieukundige begeleiding
• depotvorming (op of nabij de locatie)
• en aanvullende bemonstering

Grote projecten

Voor grote projecten raden wij u aan om voorafgaand aan de aanvraag over de wijze van indelen in overleg te treden met Rijkswaterstaat afdeling Bodem en ondergrond.

Homogene eenheden

De locatie dient u in te delen in homogene eenheden: de partijen. Bij de indeling van partijen dient u achtereenvolgens rekening te houden met:

1. grondsoort
2. verontreinigingsgraad:
   a. categorieën
   b. zware metalen
   c. asbest
   d. overige verontreinigingen

Daarnaast is het zinvol om rekening te houden met gevaarlijk en niet-gevaarlijk afval (de Europese lijst van gevaarlijke afvalstoffen).

1. Indelen op grondsoort

Te onderscheiden bodemlagen/grondsoorten geven meestal een verschil in aard en mate van verontreiniging en daarmee ook een verschil in verwerkingsmogelijkheden. De hoeveelheid fijne delen van de grond is met name van belang voor het bepalen van de reinigingskosten of immobilisatiekosten en de keuze van de reinigingstechnieken of immobilisatietechniek. Voor hergebruik is de fysische samenstelling van de grond evenwel ook van belang.

Minder dan 20% fijne delen (fractie < 32 tot 63 µm)

Des te minder fijne delen de grond bevat des te minder residu ontstaat bij natte of 'extractieve' reiniging. Grond met minder dan 20% aan fijne delen is in het algemeen nat reinigbaar. Zwak siltig, matig siltig en kleiig zand kan daarom vrijwel altijd nat worden gereinigd. De grondsoorten sterk siltig zand, uiterst siltig zand en sterk tot zwak zandige klei zijn mogelijk nat reinigbaar.

Meer dan 20% fijne delen (fractie < 32 tot 63 µm)

Natte reiniging van grond met meer dan 20% aan fijne delen is over het algemeen minder doelmatig. Bij thermische reiniging is de hoeveelheid fijne delen in mindere mate van belang; deze is wel bepalend voor de doorvoersnelheid in de installatie en in samenhang met het vochtgehalte de belangrijkste kostenfactor.

Bijmengingen

De aanwezigheid van puin en/of afval kan de kosten en/of het resultaat van de reiniging of koude-immobilisatie beïnvloeden. In veel gevallen verdient het daarom aanbeveling om puin en afval op de locatie af te zeven op maximaal 32 mm. Als afzeven niet mogelijk is, dan een indeling maken van partijen mèt en partijen zonder puin en/of afval. Partijen met meer dan 50% bodemvreemd materiaal niet aanmelden.

2. Indelen op verontreinigingsgraad

a. Categorieën

Partijen grond die worden toepast op of in de landbodem worden volgens het Besluit activiteiten leefomgeving onder het generieke kader ingedeeld in de categorieën Landbouw/natuur en Maximale Waarden voor de bodemfunctieklassen Wonen en Industrie. Deze maximale waarden zijn opgenomen in tabel 1 van bijlage B van de Regeling bodemkwaliteit 2022.

b. Zware metalen

Na de indeling op grondsoort en categorieën is voor de verontreinigde grond een indeling nodig op zware metaalgehalten om een beoordeling van de reinigingsmogelijkheden en immobilisatiemogelijkheden mogelijk te maken. Bij deze indeling spelen de bodemkwaliteitsklasse Landbouw/natuur en de Maximale Waarden voor de bodemkwaliteitsklassen Wonen en Industrie een belangrijke rol.
De volgende partijen zijn te onderscheiden:

1. gehalte aan zware metalen onder bodemkwaliteitsklasse landbouw/natuur uit tabel 1 van bijlage B van de Regeling bodemkwaliteit 2022 (vrij toepasbaar als schone grond)
2. gehalte aan zware metalen onder de bodemkwaliteitseisen voor de bodemkwaliteitsklasse Industrie uit tabel 1 van bijlage B uit de Regeling bodemkwaliteit 2022 (herbruikbare grond)
3. gehalte aan zware metalen boven de bodemkwaliteitseisen voor de bodemkwaliteitsklasse Industrie uit tabel 1 van bijlage B uit de Regeling bodemkwaliteit 2022 (niet herbruikbare grond)

c. Asbest

Na indeling op grondsoort en categorieën is voor verontreinigde asbesthoudende grond een indeling nodig op asbestgehalten om een beoordeling van de reinigingsmogelijkheden te maken. Bij deze indeling spelen de hergebruikswaarde (bodemkwaliteitseisen voor de bodemkwaliteitsklasse Industrie) voor asbesthoudende grond (100 mg/kg droge stof gewogen) een belangrijke rol. Deze gewogen norm kan worden berekend op basis van de formule: 1 x serpentijnasbestgehalte + 10 x amfiboolasbestgehalte.
De volgende partijen zijn te onderscheiden:

1. gewogen gehalte asbest onder de hergebruikswaarde van 100 mg/kg
2. gewogen gehalte asbest gelijk aan of boven de hergebruikswaarde van 100 mg/kg

d. Overige verontreinigingen

De verwerkingskosten van thermische reiniging nemen stapsgewijs toe voor olie, PAK/cyanide en chloorkoolwaterstoffen (CKW's). Daarom dient de verontreinigde grond te worden onderscheiden (na de indeling op zware metalen) in partijen verontreinigd met alleen olie (PAK < 50mg/kg ds., cyanide < 25mg/kg ds., CKW's < 20mg/kg ds.), partijen met PAK > 50mg/kg ds. en/of cyanide > 25mg/kg ds. (al dan niet met olie maar zonder CKW's > 20mg/kg ds.) en partijen met CKW's > 20mg/kg ds. (al dan niet met olie en/of PAK en/of cyanide); anders gelden voor de gehele partij de hoogste verwerkingskosten.
Voor natte reiniging nemen de reinigingskosten toe als de verontreinigingen meer dan een factor 5 boven de Maximale Waarden voor de bodemfunctieklasse Industrie (tabel 1 uit bijlage B van de Regeling bodemkwaliteit 2022) liggen. Daarom dient de verontreinigde grond te worden onderscheiden (na het indelen op zware metalen) in grond met verontreinigingen beneden 5 maal de Maximale Waarden voor de bodemfunctieklasse Industrie en grond met verontreinigingen boven 5 maal de Maximale Waarden voor de bodemfunctieklasse Industrie.